گروه صنعتی سایپا در سال ۹۸،
گروه صنعتی خودروسازی سایپا در سالی كه گذشت، چه كرد؟
به گزارش سیمان گروه خودروسازی سایپا در حالیكه سال خویش را با تعهدات معوق از سال ۱۳۹۷، شروع كرده بود اما توانست تا اواخر مهر ماه آنها را عملی كند. علاوه براین با عنایت به این كه در سال ۱۳۹۷ تولید روزانه این گروه به حدود ۷۰۰ دستگاه در روز رسیده بود، در دیماه توانست مجدد تولید روزانه خویش را به صورت میانگین به بیشتر از ۲۰۰۰ دستگاه در روز برساند.
به گزارش سیمان به نقل از ایسنا، با عنایت به این كه گروه خوردوسازی سایپا، طرح فروش فوری محصولات خویش را از بهمن ماه سال ۹۷ شروع كرده و ۲۰ درصد تولید روزانه خویش را به آن اختصاص داده بود (كه حدود ۴۰۰ دستگاه در روز می شد)، ازاین رو تا آخرین روز فروش در سال ۹۷، طبق آنچه كه اعلام شده بود، با احتساب روزهای پنجشنبه و جمعه كه فروش محصولات این شركت انجام شده بود، بایستی در حدود ۸۸۰۰ دستگاه از محصولات سایپا فروخته می شده باشد؛ اما رقمی از جانب این شركت اعلام نمی شد. ضمن اینكه از موعد تحویل محصولات فروخته شده در سایپا هم خبری نبود كه موعد تحویل ۴۵ روزه برای این شركت محقق می شد یا قرار بود به تعویق بیفتد.
سالی كه برای این گروه خودروساز گذشت، پر بود از مسائل و مشكلات پیچیده كه با كمك و همت همه كاركنان و تلاشگران فعال در سایپا سپری شد؛ در ابتدای سال مشكلات زیادی در زمینه تولید وجود داشت اما توانست با برنامه ریزی دقیق، شرایط را به روال مناسبی رسانده و سال را با تولید بیشتر از ۲۰۰۰ دستگاه در روز و همینطور پرداخت بخشی از بدهی هایش به قطعه سازان به پایان برساند.
در همان اوایل فروردین ماه كه سال با سیل آغاز شد، سیدجواد سلیمانی، مدیرعامل این گروه خوروسازی سایپا، در بازدید از مركز تماس این گروه دستور داد تا در جهت كمك و حمایت هموطنان در سیل، تعمیرات بدنه محصولات صدمه دیده گروه خودروسازی سایپا در استان های سیل زده كشور به صورت مجانی وبدون دریافت اجرت و دستمزد صورت گیرد. علاوه بر این اقدامات، ارسال محموله های كمك رسانی گروه به مناطق سیل زده هم در چندین نوبت انجام شد.
در نخستین روزهای آغاز فعالیتهای رسمی در سال جدید، در شرایط كه سایپا سال جدید خویش را با تعهدات عمل نشده از سال ۹۷، شروع كرده بود و در تحویل خودرو های مشتریان به علت مشكلات بوجود آمده ناشی از تحریم ها، مشكل در تأمین قطعات و...، خبری مبنی براینكه "پول زوری كه یك خودروساز از مردم می خواهد بگیرد! " منتشر گردید. در این خبر اعلام شده بود كه سایپا در اقدامی غیر منتظره و عجیب از خریداران فروش فوری درخواست مبلغ ۴۴۰ هزار تومان بابت ۱۵ درصد مابه التفاوت حق بیمه یك ساله شخص ثالث كرده است. نرخ مصوب بیمه شخص ثالث در سال ۹۷ برای خودرو های چهار سیلندر بین ۸۶۰ هزار تومان تا یك میلیون و ۱۶۰ هزار تومان متغیر بود كه ۱۵ درصد از آن ۴۴۰هیچ جوره ۴۴۰ هزار تومان نمی شد. سایپا كه كلیه مبلغ خودرو به اضافه هزینه بیمه شخص ثالث را در اسفندماه ۹۷ از مشتریان گرفته بود، مجدد مدعی شده بود كه چون خودرو ها را در سال ۹۸ تحویل می دهد، مشتریان باید بر مبنای نرخ سال ۹۸ هزینه بیمه شخص ثالث را پرداخت كنند كه مبتنی بر افزایش ۱۵ درصدی است.
در نتیجه پیگیری این مورد از مركز امور مشتریان سایپا، اپراتورهای این مركز از اصل مبحث ابراز بی اطلاعی كرده و در پاسخ به هر سوال در خصوص علت تخصیص افزایش ۱۵ درصدی قیمت بیمه و اینكه با چه نرخی برای حق بیمه شخص ثالث، محاسبه ۱۵ درصد شده ۴۴۰ هزار تومان؛ هیچ پاسخی نداشتند و تنها می گفتند شركت اعلام نموده است!
هدف سال ۹۸؛ تغییر استراتژی در محصولات سایپا و روند تولید
در اواخر فرودین ماه بود كه مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا از هدف گذاری برای اجرای استراتژی توسعه محصولات خود و اعمال تغییر در تیراژ، تنوع و تركیب محصولات این مجموعه برای پاسخ گویی به خواسته ها و سلایق روز برای سال ۹۸، اطلاع داد. این شركت قصد داشت تا سبد محصولات خویش را به منظور ارتقا كیفی با تولید خودروهایی در سطوح بالاتر توسعه دهد. پایه اصلی اجرای این سیاست را طراحی و ساخت خودرو های متنوع بر روی پلتفرم اختصاصی SP۱۰۰ سایپا با برخورداری از امكانات روز قرار داده بودند.
اعتراض مشتریان به قیمت های تحویل خودرو
اوایل اردیبهشت ماه سال ۹۸، برخی از مشتریان دو شركت بزرگ خودروساز كه سایپا یكی از آن هاست، به قیمت های اعلام شده برای تحویل این خودرو های خود كه در زمان های مختلف مبادرت به پیش خرید كرده بودند، معترض شدند. مشتریان معترض بودند كه با وجود افزایش قیمت ها و فروش فوری محصولات این شركت، چرا باید حداقل شش ماهه پول های پیش پرداخت واریزی در دست شركت باشد و از سود آن استفاده نماید و نهایت هم خودرو را با قیمت بالاتر از مصوبات بهمن و اسفند تحویل دهد؟
یكی از مسؤولان روابط عمومی سایپا در پاسخ اظهار داشت: گروه خودروسازی سایپا پیش از این به مشتریان خود كه موعد تحویل خودروی آنان بهمن و اسفند ۹۷ بود، وعده تخفیف ۱۵ تا ۲۰ درصدی داده بود و به وعده خود عمل كرده است.
انعقاد تفاهم نامه همكاری میان دانشگاه تهران و سایپا
معاونت پژوهشی پردیس دانشكده های فنی دانشگاه تهران و معاونت اداری و توسعه منابع انسانی گروه خودروسازی سایپا، تفاهم نامه ای با هدف برقراری ارتباط مؤثر و فعال میان صنعت و دانشگاه با نگاه تجاری سازی نتایج پژوهشی و مرتفع ساختن نیازهای موجود امضا كردند. به اعتقاد دو طرفین، با عنایت به گستردگی شركت، تنوع تولیدات و حجم تخصص های مورد نیاز، همكاری علمی، پژوهشی و آموزشی دانشگاه با شركت سایپا می توانست نتایج خوبی داشته باشد.
راه اندازی پویش ملی داخلی سازی قطعات
اواخر اردیبهشت ماه، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا ضدر راستای تحقق شعار "رونق تولید"، ضمن بهره گیری از توان و دانش پژوهشگران، نخبگان و دانشگاهیان كشور از طریق اندازی پویش ملی داخلی سازی قطعات خودرو برای اولین بار در صنعت خودرو با هدف توسعه داخلی سازی قطعات خودرو، ساخت محصولات جدید و همینطور كاهش ارزبری در صنعت خودرو، اطلاع داد. و اعلام نمود كه سایپا می خواهد تا هرگونه پژوهش، طرح علمی و مطالعاتی و یا ایده ناب قابل اجرا در زمینه طراحی، كاربری و ساخت قطعات با محور بومی سازی فناوری های پیشرفته خودرویی را مورد حمایت و بهره برداری قرار دهد.
در تیرماه هم گروه خودروسازی سایپا در اجرای پویش ملی بومی سازی قطعات خودرو، دستاوردهای خود در زمینه اجرای این پویش را در نمایشگاه فرصت های ساخت داخل و رونق تولید به نمایش گذاشت.
واگذاری سهام دولت در سایپا
یكی از اعضای كمیسیون صنایع و معادن مجلس، از واگذاری حدود ۱۷ درصد سهام دولت در سایپا طبق تصویب نهایی هیات وزیران، اطلاع داد و اظهار داشت: كمیسیون اقتصادی دولت در مصوبه ای تصمیم گرفته تا سهام دولت در شركت های خودروساز را به صورت كامل واگذار كند. برای اساس دولت از شمول سهام داران دو خودروساز خارج شده و بدین ترتیب صنعت خودروسازی كشور در آستانه یك تحول بزرگ قرار می گیرد.
وعده تكمیل خودرو های ناقص و عرضه به بازار
به دنبال انتشار خبر توقف حدود ۱۹۰ هزار دستگاه خودروی ناقص در كف پاركینگ كارخانه های خودروساز به علت نبود برخی قطعات و همینطور افزایش نرخ ارز، قائم مقام مدیرعامل شركت سایپا در امور مالی و اقتصادی، وعده تكمیل و عرضه ۸۰ درصد خودرو های متوقف شده در كارخانه ها را تا تیرماه عرضه كرد.
اما شركت به علل مشكلات مالی و نقص قطعات نتوانست در موعد اعلام شده به خودرو ها را عرضه نماید اما با تلاش و همت شركت، تكمیل و عرضه خودرو های ناقص كف پاركینگ ها در مهرماه كاهش و در بهمن ماه سال ۹۸، به صفر نزدیك شد.
در اردیبهشت ماه سایپا خودروساز اول شد
او همینطور اعلام نمود كه در اردیبهشت ماه، شركت سایپا با تولید ۴۲ هزار و ۸۵۱ دستگاه، خودروساز اول كشور شده است. از خردادماه سال قبل كه تولید بیشتر از ۴۰ هزار دستگاه بوده است؛ به واسطه تحریم ها دیگر نتوانستیم به این رقم تولید دست پیدا نماییم و تولید روز به روز كاهشی پیش رفت؛ اما حالا توانسته ایم مجدد ظرفیت تولید خویش را افزایش دهیم.
در ماه بعد هم (خرداد ماه)، این شركت با اجرای موفق برنامه تولید و عرضه محصول به بازار، بیشتر از ۵۰ درصد سهم بازار خودرو كشور را به خود اختصاص داد و تا اواسط خرداد ماه ۲۵۰۷ دستگاه خودرو تولید كرد.
شكایت ۱۶۵ میلیاردی یكی از بیمه ها از سایپا
در یك نشست خبری، مدیرعامل شركت بیمه تعاون از شكایت خود از شركت خودروسازی سایپا به علت بدهی ۱۶۵ میلیاردی اطلاع داد و اظهار داشت: شركت خودروسازی سایپا به صنعت بیمه، بدهی ۱۰۰۰ میلیارد داشته كه ۱۶۵ میلیارد تومان آن از بابت بیمه نامه های شخص ثالث مختص بیمه تعاون است؛ بنابراین شركت بیمه تعاون هم صدور بیمه نامه برای خودروسازی سایپا را قطع كرد.
این شركت خودروسازی متعهد بوده است تا حق بیمه های مربوط به سال ۱۳۹۷ خویش را كه به صورت نقدی در زمان فروش خودرو، از مشتریان دریافت كرده بود، به شركت های بیمه پرداخت كند، اما این اتفاق رخ نداده بود.
دو روز بعد، رئیس كل بیمه مركزی رابطه با این بدهی اعلام نمود كه خودروساز مذكور طبق توافق هایی كه صورت گرفته، طی شش ماه آینده هزینه بیمه نامه های صادر شده توسط شركت های بیمه را پرداخت خواهد نمود.
چند ماه بعد هم دبیركل سندیكای بیمه گران از توقف صدور بیمه نامه شركت های بیمه با شركت خودروسازی سایپا درپی بدهی بیشتر از ۱۱۰۰ میلیارد تومانی این شركت خودروساز به شركت های بیمه، اطلاع داد و اظهار داشت: به علت به نتیجه نرسیدن مذاكرات با سایپا، صبر شركت های بیمه تمام شده و از این پس هیچ بیمه نامه ای برای خودرو های تولید شده صفر كیلومتر شركت سایپا صادر نخواهد شد. و دیگر شركت های بیمه مستقیم برای خریداران خودرو بیمه صادر و بهای بیمه را دریافت می كنند.
شوك یكباره: ساینا ۶۰ میلیون تومان شد
هرچند كه هم اكنون، قیمت این محصول بیشتر از ۷۰ میلیون تومان است اما در تابستان سال ۹۸، اینكه یك دفعه قیمت ساینا ۵ میلیون تومان گران شد؛ همه را بسیار شوكه كرد. در این حوزه، زمانی كه علت را از گروه خودروسازی سایپا پیگیری كردیم، این شركت ضمن تكذیب هرگونه افزایش قیمت این محصول، اعلام نمود كه دعوت نامه محصول ساینا با مشخصات و قیمت مصوب قبلی صادر شده و مابه التفاوت مشخص شده به علت آپشن آن بوده كه اختیاری است. در حقیقت شركت برای مشتریان هیچ گونه تغییری برای محصول ساینا نداشته و فقط امكان خرید این خودرو با آپشن های بیشتر را پیشنهاد داده است.
تولید سراتو متوقف شد
اواسط مرداد ماه بود كه شركت صنعتی سایپا اعلام نمود كه شركت كره ای "كیاموتورز" هم پس از بدعهدی رنو فرانسه، سیتروئن فرانسه و برلیانس چین، به پیروی از تحریم های یك جانبه آمریكا، به همكاری با ایران و گروه خودروسازی سایپا آخر داد؛ بنابراین به دنبال این تصمیم، تولید خودرو كیاسراتو در سایپا متوقف و خطوط تولید آن هم جمع آوری خواهد شد.
در این حوزه گروه خودروسازی سایپا طی اطلاعیه ای اعلام نمود كه اقدامات لازم را برای جلب رضایت مشتریان و تبدیل خودرو های ثبت نامی آنها به خودرو های قابل تحویل انجام شده و همینطور پیگیری های حقوقی بین المللی را برای احقاق حق شركت و مشتریانش ادامه خواهد داشت.
رتبه نخست خدمات بعد از فروش
در همین ماه، بر اساس گزارش شركت بازرسی كیفیت و استاندارد ایران( ISQI)، شركت سایپا بعنوان عرضه دهنده خدمات بعد از فروش محصولات گروه خودروسازی، مقام نخست را در شاخص نمایندگی های خدمات بعد از فروش به دست آورد.
تمامی تعهدهای قبل سال ۹۸ تا اواسط مهرماه پوشش داده می شود
این شركت خودروساز كه تا شهریور ماه هم نتواسته بود به تعهدات سال ۹۷ خود عمل كند، مدیرعامل آن در اواخر شهریور ماه در مراسم بازدید سرزده دادستان تهران از چندین هزار خودروی بلاتكلیف این شركت در پاركینگ هایش، اعلام نمود كه تلاش داریم سریعا تمامی تعهدات و معوقات سایپا را به دست مردم برسانیم و كلیه تعهدهای قبل سال ۱۳۹۸ را تا اواسط مهرماه پوشش دهیم.
اواسط مهرماه بود كه وی اعلام نمود كه تعداد ۹۶ هزار دستگاه خودروی ناقص در كف كارخانه، حالا به ۲۵ هزار دستگاه رسیده است و طی هفته های آینده هم این رقم به كمتر از ۲۰ هزار دستگاه خواهد رسید.
تصیم برای عدم شماره گذاری پراید تا تصویب توقف تولید آن
در آخرین روز شهریور ماه، یكی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ضمن بیان اینكه پس از سال ها تلفات و خسارات جاده ای، تازه پلیس راهور ما متوجه شده كه باید از شماره گذاری پراید جلوگیری كند، خبر از تصمیم گیری برای عدم شماره گذاری خودرو های پراید پس از سال ها تلفات جاده ای داده و اظهار داشت: محصولات باید در همه موارد تست شوند. لازم است برای دو خودروسازی بزرگ كشور هم فكری شود و هرچه زودتر به بخش خصوصی واگذار شوند، چونكه خصوصی ها بهتر از دولتی ها عمل كرده اند.
توقف تولید برخی خودرو های داخلی هم همچون اتفاقاتی بود كه در سال ۹۸ مصوب شد. بر این اساس قرار شد تولید پراید به صورت كامل از آغاز مرداد ۹۹ متوقف شود. طبق اعلام مدیرعاملی این شركت، تولید پراید تا اتمام تعهدات در تاریخ های اعلام شده و تحویل خودرو های ثبت نامی در طرح های پیش فروش و فروش فوری ها صورت خواهد گرفت.
معرفی خودرو های جایگزین پراید
براین اساس محصولات تیبا، كوییك و ساینا جایگزین محصولات خانواده پراید خواهند شد. ضمن اینكه در آبان ماه اعلام گردید كه تولید پراید مدل۱۳۲ تا آخر دیماه ۹۸، پراید مدل۱۱۱ تا آخر اردیبهشت ۹۹ و پراید مدل۱۳۱ تا آخر تیرماه ۹۹ به پایان خواهد رسید. یكی از شاخصهای تعیین این زمان بندی، تعداد خودرو های معوق و میزان تقاضای موجود در بازار برای هر یك از مدلهای پراید است.
اما در اواخر دیماه مجدد گروه سایپا اطلاع داد كه ۱۰ روز زودتر از وعده داده شده، تولید خودروی پراید ۱۳۲ متوقف گردید. همینطور خودرو های پراید ۱۱۱ و پراید ۱۳۱ هم در چند ماه آینده از چرخه تولید كنار گذاشته می شوند.
برخی محصولات سایپا در كارخانه حتی گران تر از بازار
در شرایطی كه تحت تأثیر گران فروشی شركت های خودرو های وارداتی كه محصولات خویش را با نرخ های بالاتر از نرخ بازا آزاد می فروختند، رئیس سازمان حمایت مصرف كنندگان و تولیدكنندگان، هرگونه عرضه خودرو از جانب خودروسازان به قیمت هایی بیشتر از قیمت بازار را تخلف خوانده بود، گروه خودروسازی سایپا هم قیمت برخی محصولات را گران تر از بازار می فروخت.
در این حوزه، مجدد سازمان حمایت مصرف كنندگان و تولیدكنندگان اعلام نمود كه قیمت فروش تعیین شده از جانب شركت سایپا برای محصولات این شركت در دست بررسی می باشد و در صورت هرگونه مغایرت با ضوابط تعیین شده، برخورد قانونی لازم صورت خواهد گرفت.
رشد ۸۲ درصدی تولید ساینا و كوییك
گروه خودروسازی سایپا با تولید بیشتر از ۲۸۵ هزار و ۴۵۱ دستگاه محصولات ایكس ۱۰۰، ایكس۲۰۰، ساینا و كوییك در دی ماه، از كل آمار تولید سال ۱۳۹۷ عبور و ركورد جدیدی را در تولید ثبت نمود. این مجموعه كه از آغاز سال ۱۳۹۸ تا دیماه موفق شده بو، تعداد مذكور را در گروه محصولات ایكس۱۰۰ و ایكس۲۰۰ و با افزایش ۸۲ درصدی در گروه محصولات ساینا و كوییك تولید نماید كه با عنایت به وجود محدودیت ها و موانع بسیار زیاد فرآیند تولید، یك موفقیت به حساب می آمد.
گروه سایپا در حالیكه تولید روزانه این گروه در سال ۹۷، به حدود ۷۰۰ دستگاه در روز رسیده بود، از دیماه مجدد توانست توانست تولید روزانه خویش را به صورت میانگین به بیشتر از ۲۰۰۰ دستگاه در روز برساند، ضمن اینكه پیش بینی نمود با عنایت به آماده سازی های لازم جهت افزایش تولید در سه ماه پایانی سال، گروه سایپا خواهد توانست تا آخر اسفندماه، ركورد جدیدی در زمینه تولید خودرو در دوران تحریم و فشار حداكثری، از خود برجای بگذارد.
۸ محصول جدید در ۳ سال آینده در راه بازار
در مراسم زنجیره تأمین محصول جدید سایپا (رهام)، مدیرعامل سایپا اعلام نمود كه تولید انبوه خودرو رهام در سال آینده شروع می شود و در فاز نخست، ۱۲ هزار دستگاه از این خودرو عرضه خواهد شد. علاوه براین ۲ محصول جدید دیگر در سال آینده و ۵ محصول هم در سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به بازار عرضه خواهد شد تا سبد محصولات كامل شود.
رونمایی از دو محصول با پلتفرم داخلی
این درحالی است كه در آخرین روز بهمن ماه، در حاشیه جلسه هیات وزیران از دو خودرو تولید داخل این شركت در حضور رئیس جمهور و وزیر صنعت معدن و تجارت و تعدادی از اعضای كابینه دولت رونمایی گردید. دو محصول سدان و كراس اوور، محصولات سایپا برپایه مگاپلت فرم ملی گروه خودروسازی سایپا یعنی SP۱۰۰ طراحی و ساخته شده اند كه خودرو های رونمایی شده در حاشیه حیاط دولت بودند.
امضا تفاهمنامه برای تولید خودروی برقی در ایران با همكاری گروه مپنا
مدیرعامل گروه مپنا در حاشیه بازدید از مركز تحقیقات و نوآوری صنایع خودرو سایپا، از آغاز همكاری با گروه خودروسازی سایپا در جهت امضای تفاهمنامه همكاری این دو مجموعه برای تولید اولین خودروی برقی در ایران، اطلاع داد و تصریح كرد تا با تلاش دو مجموعه تلاش می شود تا محصولات برقی در شأن مردم تولید شود تا هم منافع اقتصادی سرشاری نصیب كشور شده و هم به ذینفعان دو مجموعه سود برساند.
بر مبنای مفاد این تفاهم نامه، شركت های سایپا و مپنا مبادرت به مشاركت و همكاری در مورد طراحی، نمونه سازی، تست، تجاری سازی و تولید خودرو های جدید با پلتفرم الكتریكی كردند.
تصویب افزایش ۴۵۰ درصدی سرمایه سایپا
افزایش سرمایه ۴۵۰ درصدی شركت سایپا از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها و سرمایه گذاری های بلندمدت در دستور كار قرار گرفت و با تائید اغلب سهامداران و با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار به تصویب رسید. در مجمع عمومی فوق العاده سهامداران به این افزایش سرمایه سایپا رای دادند؛ بدین ترتیب سرمایه ثبت شده این شركت از ۳۹ هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال به ۱۹۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال افزایش یافت.
نهایی شدن پرداخت تسهیلات به خودروسازان بزرگ
شورایعالی پول و اعتبار مصوبه افزایش ۱۰ هزار میلیاردتومانی حد اعتباری ایران خودرو و سایپا را ابلاغ نمود و مقرر شد كه پنج هزار میلیارد تومان به هریك از خوروسازان پرداخت گردد تا آنها بدهی خود به قطعه سازان را پرداخت كنند و بتوانند زنجیره تولید قطعه و به دنبال آن صنعت خودروسازی را حفظ كنند اما شرط استفاده از این تسهیلات این بود كه خودروسازان از ماده ۱۴۱ قانون تجارت بیرون بروند. آن زمان صحبت ها حاكی از این بود كه دولت و مجلس اصرار داشتند كل مبلغ تسهیلات در زنجیره تأمین توزیع شود اما خودروسازان هزینه هایی همچون خرید مواد اولیه هم داشتند كه به صورت ارزی بوده و باید بخشی به این قسمت هم تعلق می گرفت.
اما این تهسیلات تا روزهای پایانی سال تزریق نشدو بانكهای عامل از عرضه همكاری سرباز زنند. فعالان اما در نهایت دو روز مانده به اتمام سال ۹۸، بالاخره این مبلغ تخصیص و به زنجیره تأمین خودروسازان یعنی قطعه سازان تزریق شد. البته بدهی خودروسازان به قطعه سازان خرد به صورت كامل پرداخت گردید و تسویه با قطعه سازان بزرگ به سال ۹۹ موكول شد.
همیاری در مقابله با كرونا
سایپا كه فعالیت خود در سال ۹۸ را با كمك رسانی به سیل زدگان شروع كرده بود با تولید ماسك های بهداشتی در برای كمك به شبكه سلامت كشور، سال ۹۸ را به پایان رساند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب